اَهونَوَدگات (یسنا، هات ۲۸)
نوشته‌ها: گردانش و گزارش هات ۲۸ از استاد ابراهیم پورداود
ویدئوها: گردانش و گزارش هاد ۲۸ از خسرو دادور ایرانشهر در گفت‌وگو با بانو شیوا
۱ (۱) خواستارم در نماز با دست‌های بلندشده، نخست، ای مزدا، رامش از برای همه‌ی آفرینش سپندمینو. ای اردیبهشت (و) اینکه خرد بهمن را خشنود توانم ساخت و گوشورون را.
۲ من که به شما روی می‌آورم، ای مزدا اهورا، با منش نیک، به من ارزانی دارید آن آبادی دو جهان خاکی و مینوی را به دستیاری اردیبهشت که به یاران گشایش دهد.
۳ من که شما را، ای اردیبهشت، سرود گویم به روش نو و بهمن و مزدا اهورا و کسانی را که سپندارمذ از برایشان کشور نکاستنی ببالاند: به یاری من رسید، هر آنگاه (که شما را به یاری) همی‌خوانم.
۴ من به یاد سپرده‌ام که روان را با همراهی منش نیک نگهبانی کنم؛ چه از پاداش مزدا اهورا از برای کردار آگاهم. تا هرچند که توان و توش دارم خواهم آموخت که دین راستین (اشا) جویند.
گزارش و گردانشِ هاد ۲۸، بندهای ۱ و ۲ و ۳ و ۴
۵ ای راستی، کی چون دانایی تو را خواهم دید و منش نیک را؟ و تواناترین بارگاه اهورا (و) پیروان مزدا را؟ از این مهین‌ترگفتار بگروانم زیان‌کاران با زبانمان.
۶ (۲) بیا با منش نیک، بده بخشایش پایدار راستی از گفتار درست خویش به زرتشت، ای مزدا. و به ما پناه نیرومند (بخش) ای اهورا، تا که ما به ستیزه‌ی دشمن چیر شویم.
۷ بده، ای اردیبهشت، آن پاداش (و) آبادی منش نیک. تو ای سپندارمذ، بده به گشتاسب خواهش (خویش) و به من آن ده، ای مزدا و پادشاه، که پیغمبر شما سرود ستایش روا کند.
گزارش و گردانشِ هاد ۲۸، بندهای ۵ و ۶ و ۷
۸ (۳) بهتری خواستارم از تو، ای بهتر. تو ای اهورای با بهترراستی همکام، خواهانم از برای فرشوشتر دلیر و از برایم و از برای کسی که تو آن را ببخشایی منش نیک، هماره جاودان.
۹ (۴) از برای این نیکی، ای اهورامزدا و ای اردیبهشت و ای بهترمنش، نباید که شما را آزرده کنیم. (باید) بکوشیم که شما را ستایش پیش آوریم. شمایید که آرزو زودتر برآورید و (آن آرزوی) به کشور سود ( = بهشت).
۱۰ آن دانایانی که تو در راستی و منش نیک سزاوار شناختی، ای مزدا اهورا، آنان را به رسیدن آرزو کامروا کن؛ چه می‌دانم از برای رستگاری سخنان خواهش نزد شما کارساز است.
۱۱ (۵) چون من راستى و منش نیک را جاودان نگاه خواهم داشت، تو ای مزدا، به خرد خویش بیاموزان (و) از دهان خود بیاگاهان نخستین جهان چگونه بُوَد.
گزارش و گردانشِ هاد ۲۸، بندهای ۸ و ۹ و ۱۰ و ۱۱
پی‌نوشت:
۱. این ها دارای یازده بند است. بندهای ۵-۱ به هم پیوسته است. این‌چنین:
در نخستین بند، پیغمبر از برای رامش و خوشی سراسر آفریدگان نیک که از پرتو سپندمینو (روان پاک خداوندگار) پیکر هستی یافته‌اند، دست به نماز و نیایش برداشته و خواستار است که از آیین راستین (اشا) خرد امشاسپند بهمن و فرشته‌ی نگهبان جانداران سودمند، گوشورون، را از خود خشنود گرداند.
در دومین بند، آرزو شده که یاران و پیروان دین بِهی به میانجی آیین راستین از آبادی و بخشایش ایزدی در هر دو گیتی برخوردار گردند؛ چه در این سرای سپنج و چه در جهان جاودانی آینده.
در بند سوم، پیغمبر فرماید: سرود ستایش من به درگاه اهورامزدا و مهین‌فرشتگان (امشاسپندان) سرود یکتاپرستی است، آن‌چنان که پیش از این نبوده است. امید است آنگاه که من آنان را در راه دین‌گستری به یاری همی‌خوانم، پناه بخشند و امشاسپند سپندارمذ (آرمیتی) کشور جاودانی مینوی (بهشت) از برای دین‌داران بیاراید.
در بند چهارم فرماید: من در نهاد خویش بر آن شده‌ام که روان مردم را با همراهی منش نیک (بهمن) نگهبان باشم و چندان‌که بتوانم مردم را به آیین راستین رهبری کنم، زیرا از پاداشی که مزدا اهورا در روز پسین از برای کردارهای نیک خواهد داد به‌خوبی آگاهم.
در بند پنجم گوید: کی خواهد بود آن روزی که من به دیده‌ی خود راستی و منش نیک و بارگاه فر و شکوه اهورا و فرمان‌بُرداران مزدا را توانم نگریستن؟ از این گفتارهای آسمانی و نویدها به‌سوی فردوس برین چنان سازم که زیان‌کارترین از مردم هم به امید بخشایش روز پسین به آیین راستین بگروند.
از سپندمینو (سپنتَ مئینیو spənta-mainyu)، که خرد یا روان پاک مزداست، جداگانه سخن داشتیم. همچنین از اشا (اَشَ asha) که در فارسی اردیبهشت گوییم. همین کلمه است که گاهی به معنی راستی گرفته‌ایم و گاهی به معنی دین راستین. همچنین از وهومننگه (vohu-manaṅh)، که در فارسی بهمن گوییم، سخن رفت و در هرجای از گات‌ها که منش نیک نگاشتیم معنی همین واژه است.
آرمَتی (ārmati) یا آرمئیتی، که در فارسی سپندارمذ گوییم، نیز یکی از مهین‌فرشتگان یا از امشاسپندان است. بسا معنی این واژه را که پارسایی و بردباری و فروتنی است به کار برده‌ایم.
از امشاسپندان دیگر، چون شهریور و خرداد و امرداد، در مقاله‌ی «امشاسپندان» سخن رفت.
از گوشورون (گئوش‌اورونْ gə̅uš-urvan) که فرشته‌ی نگهبان جانداران سودمند است نیز جداگانه سخن رفت و در یادداشت‌ها هم ریشه و بنیان هریک از این واژه‌ها را یاد کردیم.
۲. در بندهای ۶- ۱۱، پیغمبر از مزدا خواستار است که بدو و یارانش دارایی منش نیک (بهمن) و بخشایش جاودانی راستی (اشا) ارزانی دارد و در برابر ستیزه‌ی بدخواهان به آنان پناه دهد، به‌ویژه یکی گشتاسب که پشتیبان آیین پیغمبر است و فرشوشتر که وزیر کی‌گشتاسب است کامیابی و رستگاری بخشد. برای اینکه اهورامزدا آرزوی پیغمبر و هریک از یارانش را برآورده، کامروا سازد، باید به ستایش و نیایش ایستاد تا در کشور جاودانی مینوی (بهشت) درخور بخشایش ایزدی گردید. آری، هرآن‌که را اهورامزدا پاک و نیک‌منش شناخت کامیاب و رستگار سازد و سخنان خواهش وی در پیشگاه مزدا پذیرفته گردد.
پیغمبر در انجام فرماید: هر آن نیکی که در جهان از مردم سر زند من آن‌ها را در گنجینه‌ی کردار نگاهداری خواهم کرد تا اینکه در روز شمار سنجیده گردد و از روی آن پاداش بخشیده شود. در بند دوم از ها ٣۴ و در بند دهم از ها ۴٩ نیز از نگاهداری کردارها یاد شده است.
در بند ۷، چنان‌که گفتیم، پیغمبر خواستار است که گشتاسب به آرزوی خویش رسد و کامروا گردد و از برای خود خواستار است که بتواند دین مزدا روا کند و سرودهای خود به گوش مردم رسانیده، آیین بگستراند.
۳. پیغمبر از برای فرشوشتر، وزیر کی‌گشتاسب، از اهورامزدا که خواستش با راستی (اشا) یکسان است و از برای خود و از برای همه‌ی کسانی که درخور بخشایش ایزدی باشند، منش نیک جاودانی آرزومند است. دارایی منش نیک نزد پیغمبر بهتر از هرچیز است.
۴. پیغمبر فرماید: اهورامزدا و امشاسپندانش، اشا ( = اردیبهشت) و وهیشتَ‌مننگه (vahišta-manaṅh) ( = بهمن)، هستند که بهتر از همه توانند مردم را کامروا سازند و به سود کشور جاودانی مینوی که بهشت باشد برخوردار کنند. ازاین‌رو از گناه و نافرمانی نباید آنان را آزردن.
«این نیکی» که در آغاز این بند آمده، همان دارایی منش نیک است که در بند پیش گذشت.
۵. چنان‌که از خود این بند برمی‌آید، پرسش پیغمبر درباره‌ی جهان مینوی آینده است؛ در آنجایی که کردارهای جهانی مردمان را، که پیغمبر از برای روز شمار نگهداری کرده، خواهند سنجید.
آن چه از هاد ۲۸ می‌توان آموخت (۱)
آن چه از هاد ۲۸ می‌توان آموخت (۲)
