آهنِ گدازان (آزمون)
آهنِ گدازان (آزمونِ…): آزمایشی است برای بازشناختن کِرفِه‌کار از گناهکار و اَشَوَن از دُروَند در روز پسین که در گاهان چندین بار در کنار «آزمونِ آذرِ فروزان» از آن یاد شده و یک بار هم به صورت «آهن روان» آمده است. در یسـ . ۳۰، بند ۷، ۳۱ بندهای ۳ و ۹، ۴۳ بند ۴، ۴۷ بند ۶ و ۵۱ بند ۹، سخن از رستاخیز و آزمون آهن گدازان و آذر فروزان به میان می‌‌آید.
«پاداش و پادافره‌ی هر دو گروه از مردان: مزدیسنان و دیویستان یا پیروان دین راستین و پیروان کیش دروغین، پس از این آزمایش داده خواهد شد. نیکی و بدی و کرفه و گناه مانند زر سره و ناسره در برابر زبانه‌ی آذر مینُوی و تابش آهن گداخته هویدا خواهد گردید. در آن روز، پاک از ناپاک شناخته خواهد شد و آنگاه آسیب پیروان دروغ و رستگاری پیروان راستی نشانه‌ی آن آزمایش بزرگ خواهد بود.» (گات. یسـ . ۵۱، بند ۹، زیر.، ص ۱۴۱-۱۴۰)
گذر از میان خرمن آتش یا ریختن فلز گداخته بر تن برای نشان دادن بی‌گناهی، از آزمایش‌های معمول در ایران باستان (و گاه نزد اقوام دیگر) بوده و داستان سیاوش در شاهنامه یکی از مشهورترین نمونه‌‌های آن است. در داستان ویس و رامین هم به دستور موبد قرار می‌‌شود که «ویس» و «رامین» برای اثبات بی‌گناهی خویش از میان دو کوهه‌ی آتش بگذرند.
داستان رفتن زرتشت در آتش و ریختن فلز گداخته بر سینه‌ی او و افسردن آن و نمایش پاکی زرتشت در ادبیات دینی زرتشتیان (که همانند آن را در داستان آذرپاد مهراسپندان و ارداویراف نیز می‌‌بینیم) از جمله‌ی این آزمون‌هاست.
آیین بازشناسی گناهکار از بی‌گناه را «پِساخْت» و «چاره‌ی آتشان» نیز می‌‌خوانده‌‌اند. «وَر» در پهلوی (= وَرَنگْهَه در اوستا) نام دسته‌‌ای از این آیین‌هاست. (← آذر فروزان (آزمون…) و «ور»)